MANCOMUNIDADE
A PASTORIZA
Camiñar pola Terra Chá é facelo por unha paisaxe agraria, infestada de castiñeiros, bidueiros, fresnos e acacias, que producen sombras espesas e refrescan o aire ao camiñante, do mesmo xeito os achados de épocas prehistóricas e a existencia de numerosos castros constitúen a primeira mostra material de poblamiento na zona. Da presenza romana e sueva apenas se conservan restos, excepto o ronsel antropomorfa anepígrafa, de época romana, e outros vestixios nas Coras (Reigosa), sendo o documento máis antigo o “Parroquial Suevo”, composto entre 572 e 589, onde se nos fala da cristiandade britoniense. Foi nos séculos V e VI, cando os habitantes das Illas Británicas foron obrigados a abandonar a súa patria ante o avance dos anglosaxóns invasores. Unha boa parte dos fugitivos refuxiáronse na Harmónica (hoxe Bretaña), mentres outro continxente alcanzaron o Noroeste peninsular, instalándose na zona montañosa que vai desde Ferrol ata Asturias. Algúns deles penetraron pola fouce marítima de Foz e do val do Masma, excedendo os montes que limitaban co actual municipio da Pastoriza co de Mondoñedo, para asentarse finalmente nunha ampla chaira, que a partir de entón foi coñecida como Britonia. Desta maneira, nun territorio amplo e pouco poboado establecéronse os fuxitivos, instalando o seu Monasterium Maxime. A invasión musulmá do século VII, que concentrou en Bretoña a numerosos bispos e xerarquías fuxidas ocasionou finalmente a destrución deste centro e a fuxida da poboación sobrevivente cara ao Norte (San Martiño de Mondoñedo e Oviedo, onde Alfonso II estableceu a partir de entón a sede episcopal).
Nos séculos seguintes, gran parte de Bretoña (actual Pastoriza) aparece como terra aforada polo cabido mindoniense ou polos mosteiros de Meira e Lourenzá. A partir de entón, a historia componse de pequenas e imprecisas pinceladas, insuficientes para establecer unha historia lineal e sen lagoas. Unicamente, mencionar que no ano 1821 constituíuse como concello baixo o nome de Vián para pasar en 1840 a ter a súa actual denominación: A Pastoriza.
Dá un paseo
PR-G153 Augas de Fonmiñá
A partir da Lagoa de Fomiñá o río Miño comeza a levar caudal, polo que moitos o consideran o seu nacemento. Polo carreiro PR-G 153 seguiremos o río Míño desde a lagoa ata a área recreativa dá Liboira, atravesando a bisbarra da Terra Chá e dentro da Reserva da Biosfera Terras do Miño. Como é característico nos carreiros da Terra Chá o percorrido é case chairo. Tamén aquí a vista perderase no horizonte dos campos agrícolas; as liñas rectas do trazado ou os bosques de álamos permitirannos gozar dunha contorna diferente en Galicia.
- Duración – 4 Horas
- Lonxitude – 12,8 Km.
- Dificultade – media
Museo Etnográfico
O museo expón esculturas temáticas contextualizadas, fotografías desde o s. XIX ata a actualidade, así como pezas de carácter etnográfico que mostran a evolución das distintas profesións significativas da comarca: almadreñero, panadeiro, carpinteiro, zapateiro, cestero, agricultor…; monográficos da escola, o médico, o avogado, o dentista, a farmacia…; e manuscritos orixinais de Otero Pedrayo, Vicente Risco, Bouza Brey, Antonio Fraguas, Igrexa Alvariño, González Garcés, Castroviejo
- Duración – 1 Hora
- Museo Pedagóxico
- Accesibilidade
Nacemento do Río Miño
Pouco máis abaixo de Meira, no veciño Municipio da Pastoriza atópase a “Lagoa de Fonmiñá”. Nesta pequena lagoa de 350 m2, de orixe Kárstico, emerxen as augas subterráneas de mananciais que descenden da montaña, aflorando á superficie as primeiras augas do río Miño. Xunto ó manancial, para corroborar o nacemento do “río pai” de Galicia, existe un conxunto escultórico dedicado ao “Deus Breogán”, feito por Magín Picallo e Manuel Mallo en 1969
- Duración – 1 Hora
- Recurso Natural
- Accesibilidade
- Restaurante Preto